Điềm báo khi Xem Chân Gà đầu năm

Theo phong tục của người việt “Xem Chân Gà” đầu năm và những điềm báo tốt xấu, thì ngày mùng 3 Tết có tục cúng gà và hóa vàng tiễn ông bà sau Ba ngày về nhà ăn Tết đầu xuân năm mới, nhưng cúng ở tại gia đình hay cúng tại đền đình ‘nơi thở các Thần Thánh tại gia tiên’; chứ cúng ở chùa thì không có, vì chùa chỉ nhận cúng chay thôi nhé. Tuy nhiên ở miền Bắc cũng có nhiều chùa thờ (Tiền Phật hậu Thần Thánh) :
Nhưng ở miền Trung thì có tục cúng gà vào ngày mùng 9 Tết để xem cát Hung cả năm sắp đến. Tôi Xin được lược thuật như sau:

Những ngày đầu xuân hằng năm, ở miền Trung xứ Quảng nước ta cứ sau 3 ngày tết; nhiều gia đình lại chuẩn bị cho lễ cúng đầu xuân năm mới “lễ cúng gà ngày mùng 9”: Hiện nay, tập tục này vẫn còn lưu truyền đến ngày nay. Xem chân gà đầu năm là một phong tục có truyền thống từ lâu đời. Cả nhà nghèo, nhà giàu ngày đầu năm đều tuyển chọn con gà trống mới lớn ‘còn gọi là gà giò’ để đem đi làm thịt trước cúng, sau mang bộ giò đi nhờ thầy xem để biết (Kiết Hung) và những “Điềm Báo” trong năm mới.
Phẩm vật cúng ngày mùng 9 cũng rất bình thường với (hương đăng hoa trà quả) như những bao lễ cúng khác như rước ông bà; đưa ông bà ổng vả, cúng đất.., Song cùng các món cúng ít hơn; Nhưng đặc biệt là cúng ngày mùng 9, nhất thiết là phải có con gà trống choai, khoảng 4 đến 5 lạng với những tiêu chí trước khi chọn hơi khắt khe nhưng cần phải đáp ứng đủ các tiêu chí trên.

Cách chọn gà cúng ngày mùng 9 phải là gà chưa biết gáy và chưa biết (đạp mái); có toàn thân một màu hung là tốt nhất, như giò gà phải vàng tươi, đuôi óng dài; Các con gà đuôi cụt, chân què, lông trắng, đen, nổ… không cúng được: Như vậy yêu cầu cao nên loại gà này rất đắt và hiếm, giá của nó có thể tăng đến gấp 3 đến 5 lần vào những ngày cận kề ngày mùng 9.
Có những nơi, người ta còn chọn gà vừa ý mua nhốt lại từ trong năm để nhằm được cúng gà đủ (tiêu chuẩn) tốt thì (người trên) mới chứng giám và phù hộ cho một năm làm ăn phát tài phát lộc, bình an, mọi việc đều thuận hanh thông; Ngoài ra, như khâu làm gà phải được cắt huyết cẩn thận.., luộc gà vừa chín tới, bộ giò không bị nứt nẻ và giò phải sáng bóng và vàng tươi; giống như nét chữ thếp vàng trên mặt liễn gỗ;
Khi lên mâm cúng; chú gà nằm gọn trong chiếc đĩa kiểu, cổ tréo vào cánh, đầu ngẩng cao.., mỏ ngậm một bông phượng hoàng, trông rất oai phong…
Sau khi dâng lễ cúng xong; (gia chủ) có thể xem sơ sơ qua những bộ giò gà của gia đình mình cúng để biết “kiết hung – điềm báo” trong năm mới, nếu gia chủ là người am hiểu về xem giò gà: Xem xong, giò được ngâm trong ly rượu cốt một; để giữ được lâu hơn khi không có điều kiện đến nhờ các thầy Xem Chân Gà: Ngoài xem giò gà ra, còn xem huyết luộc (tiết gà luộc), nếu huyết khi luộc xong bị gấp “xếp” lại, thì rất tốt, năm đó làm ăn rất may mắn, tài lộc dồi dào, sức khoẻ bình an…

Hướng dẫn cách xem chân gà cúng đầu năm:

Nhìn thấy đầu ngón cái ngay thẳng ống; có sắc vẻ tươi tỉnh; không ủ rũ co rụt lại.., coi đó là được đại cát đại lộc, cũng như vậy mà hung huyết không phạm, đó còn được gọi là ‘Cách tươi cái’:

Tứ Hỷ Cách:

Còn cách này là cả 3 ngón cùng thẳng lên; hình như không dựa vào nhau; không dính vào nhau; không rối ngoặc vào nhau; có màu sắc tươi tỉnh; đó là biểu tượng hoà hợp; đều đại cát vậy,

Kê Ba Cách:

Là những kiểu ba đầu ngón ‘của ngón trong; ngón cái và ngón ngoài’ đều thứ tự gối đầu ngón vào nhau và cùng dựa vào nhau; giống như hình ba người cùng cúi theo một chiều; mà cùng vẫy vời và đều có sắc tươi tỉnh; ấy là cách một nhà vui vẻ,

Phù Cái Cách:

Những kiểu này là; ở giữa cung ly ‘những cung ly ở đầu ngón cái’ với những cung chấn và tốn như ghé vào hôn nhau; nhưng những cung khảm và cung cấn lại không dính vào nhau ‘hơi xa cách bỏ trống’ và có hỷ sắc ‘ở cung tốn tươi vui’ ấy là biểu tượng; (Cầm giáo nhọn bền vậy; nếu ngón trong và ngoài đều như vậy là; cách nội ngoại phù cái),

Ủ Cái Cách:

Những kiểu này; ở những đầu ngón cái co rụt; có sắc ủ rũ; đó là những biểu tượng chủ sẽ chuyên tay biến chuyển “có những biến cố tráo trở”.

Tinh Cái Cách:
Những kiểu này có ba dóng của ngón trong cùng ghé vào những ngón cái chút ít và nó như sợ hãi phải cúi theo; như cùng cúi vái chào; ấy là biểu tượng; (Lục khuyến) “là sáu đốt thúc đẩy nhau” nếu ngón trong và những ngón ngoài đều như vậy; gọi là; (Cách dựa cái) “dựa vào ngón cái”.

Nội Náu Cách:

Những kiểu này; Cung tốn ghé cúi vào cung ly; cung ly che dấu cho cung tốn; đó ấy là cách ẩn nấp, như vậy là mọi sự phải dè chừng nếu ngón ngoài ẩn nấp cũng vậy, gọi là (Cách ẩn nấp),

Nội Ngăn Cách:

Là những kiểu; ở giữa những cung Tốn và những cung cấn có ghé dính vào những ngón giữa “những ngón cái” cung trung không ghé dính gì với những cung chấn; mà ở đầu cung tốn lại chọc vào cung ly; đó gọi là; (Kéo ngăn quá cái) ấy là những biểu tượng mọi sự có trở ngại; không nên làm ẩy phải dè giặt trong năm.

Ngoại Dương Cách (Còn gọi là Ngoại Ra Tứ, nghĩa là Ngoài Uốn Éo):

Những kiểu này; ba dóng của ngón ngoài và ba dóng của những ngón cái quay ngược vào nhau và chẳng quay vào ngón cái chút nào;
Những quẻ này nếu đem về; cầu quan; cầu tài cầu lộc, cầu hôn nhân là tối kỵ.., nếu làm 3 việc trên đều chẳng đạt mà còn có hại cho gia chủ.

Bổng Cun Cách:

Những kiểu này là; có những ngón cun cúi xuống; chỏ vào những cung khôn hay những cung đoài như đóng cửa ngăn ngại; nếu ở ngón cái tươi; các đặc điểm có kỷ sắc là có sự vui mừng; nếu những ngón cái co rụt lại và cúi xuống là những điểm độc dữ !
Nếu thấy những bổng cun tươi cái mà xem về bệnh tật thì lại càng kỵ “độc”, nếu bổng cun; cùng bổng cái thì đoán là như vậy !

Liệp Cun Cách:

Những Kiểu này; có những ngón út dẵm séo lên và vượt qua; thấy ngón út đè lên những cung; Càn, Khảm, Cấn, đó là những biểu tượng phải trì hoãn sự việc lại.

Ngôi Cái Cách:

Những kiểu này giống như những núi đá lởm chởm gập ghềnh; nó là những ngón cái cao cất bổng mặt; đó là những biểu tượng không hy vọng; còn chơi vơi, nhưng không chắc được việc.

Nội Nghịch Cáu Cách:

Những kiểu này có những ngón trong xông ra ngoài; bỏ rời ngón cái; mà cúi xuống; thấy rõ ở bên phải đầu ngón cái “chỗ cung ly”, đó là mình đi tìm những người khác; nếu ở chỗ đằng sau lưng có tươi là những điềm mừng.

Ngoại Quá Cách:

Là Những kiểu; những ngón ngoài xông ra, rời ngón cái; cúi xuống dưới; thể hiện ở bên trái đầu những ngón ấy là người ta tìm mình, như vậy phải nên đề phòng,

Máy Động Cách:

Các đốt dưới của cả ba ngón chằng dính liền nhau; mà ở đầu những cung tốn lại tiếp giáp với cung ly; giống như gốc cây dưa tiếp nhận mũi tên “hoặc như mũi tên chọc vào cung ly”, mà ngón cái lại gần tiểu chỉ “cun” ở những cung ly ấy, vậy phải dựa vào những bát quái mà xem; nếu ngón trong và ngón ngoài đều như thế, thì gọi là; (Cách cặp cổ) cách này tối độc,

Động Đẵn Cách:

Là những kiểu cung Ly ủ rũ co gục xuống; mà những ngón có cung tốn lại vươn lên cao hơn; như lưỡi dao chặt lưng từ nửa những cung ly trở xuống; coi đó là những biểu tượng chủ nhà có sự canh cánh bên lòng và phải xem ngón cun chỉ vào cung nào; rồi dựa vào bát quái mà đoán: “Dù ngón trong hay ngón ngoài thì đều như vậy mà cũng cùng một phép đoán”.

Ngoại Hơn Tứ Cách:

Những kiểu này; còn gọi là thắng phụ chi hình; tức là thấy các cung; Tốn, Ly, Khôn tranh nhau; cung ly lại cúi xuống; coi đó là; sẽ có sự đánh nhau, kiện nhau. Nếu tốn cao hơn khôn ấy là: (Nội hơn tứ cách); Khôn cao hơn tốn ấy là: (Ngoại hơn tứ cách).

Đề Cái Cách:

Đầu những cung ly co cúi; đầu khôn che dấu ở trên đầu cung ly; đó gọi là (Ngoại đè cái) “ngón ngoài đè trên cái”, nếu ngón trong đè cái tất có loạn từ trong loạn ra ngoài đè cái hằn có biến bên ngoài vào “loạn từ ngoài tới”.

Thức Hầu Cách:

Đầu những cung tốn sung chọc lại cung ly, ly cúi xuống dưới, ngón trong đè ngón cái, ngón ngoài vượt qua chèn ngón khác, đó là biểu hiện: (Bức gia) là nhà bị chèn ép.

Vãn Nội Cách:

Ngón út chỉ chỉ bên tả, ấy là kéo ngón trong chỉ vào là cung cấn dần; ấy là biểu hiện kho vựa bị tuôn ra “mọi sự độc”, Nếu thấy ngón út chỉ ngoài là (Vãn ngoại cách) cách này là tốt lành.

Tươi Cái Cách:

Thấy đầu ngón cái này thẳng ống. có vẻ sắc tươi tỉnh; không ủ rũ co rụt lại; coi đó là được đại cát; cũng như vậy là hung huyết không phạm, đó gọi là (Cách tươi cái).

Xem chân gà đầu năm – Những cách xem chân gà cúng giỗ, tất niên

Những câu phú khi xem chân gà cúng đầu năm:

Đầu năm ra mắt mùng ba
Cúng ông Hành Khiển cùng là Hành Binh
Bói giò gà phải bói cho tinh
Xem tường màu sắc chân hình rủi may
Đôi giò cần để thẳng ngay
Nhuận hồng vàng ánh năm nay chắc giàu
No bồi chân móng khít khao
Đỡ cái chặt chẽ cũng giàu cũng sang
Đỏ mà gân máu nổi loang
Là điềm tán của tan hoang cửa nhà
Trắng xanh bền bệt thây ma
Ấy điềm tang ông bà cháu con
Da già tươi mướt vàng son
Đi thi chắc đậu thi buôn chắc lời
Khe chân gà hở tơi bời
Tiền vô rồi cũng phủi rồi tay không
Ba ngón đội lên một chồng
Tốt thì có tồt phải phòng người trên
Nhờ người giúp đỡ mới nên
Tự mình tự chủ không bền được lâu
Cũng ba ngón chân chụm đầu
Một hang ngang mặt thúng đâu đựng tiền
Ngón cái mà cong nghiên nghiêng
Đâm vào khe hở luỵ phiền đến nơi
Quan phi khẩu thiệt tơi bời
Tai bay vạ gió kêu trời sao đang
Bốn chân cong quẹo loạn hang
Cả năm bươn chải biết đằng nào yên
No nồi như nở cười duyên
Da hồng tươm mỡ của tiền đầy kho
Da chân xam xám màu tro
Gân xương khô héo có lo cũng nghèo
Đôi giò cái trễ cái treo
Bên ngay bên quẹo nằm ngay một mình
Da gà mỡ đọng lung linh
Làm choi được thật mặc tình vui chơi
Bốn ngón đều ngay lên trời
Nồi gọ xẹp lép thi thôi còn gì
Gặp năm tuổi xấu them nguy
Ốm đau tang chế quan phi tụng đình
Ngón chân rời rạc than hình
Thiếu người giúp đỡ thiếu người hữu giao
Gặp cơn song gió ba đào
Một tay lèo lái ai nào giúp ta
Chân gà cấm hở quẹo ra
Da gà tươi nhuận mới là bình an
Cúng gà ra mắt nghiêm trang
Làm gà kĩ lưỡng luộc càng thêm tinh
Có kiêng chắc có thần linh
Cầu ông Hành Khiển Hành Binh hộ trì
Cho mình gặp hội khả nghi
Mỗi chu niên chọn chu kì bình an
Mùng ba tết tới bước sang
Lại cúng ra mắt huy hoàng như xưa.

Xem Thêm: Điềm Báo Khi Gà Mái Gáy