Cô Chín và các hóa thân

Như chúng ta biết; Tứ Phủ Tiên Cô là một hàng gồm các cô tiên nàng theo hầu cận Thánh Mẫu; Chúa Mường; Chầu Bà. Các Tiên Cô đều là những cô gái đoan trang; gương liệt nữ; cũng có công với giang sơn xã tắc nên được nhân dân suy tôn và lập đền thờ phụng.

Trong Tứ phủ thánh cô; cô Chín nổi tiếng tài phép; xinh đẹp; sắc sảo. Cô được thờ chính tại Đền Cô Chín Giếng; ngoài ra cô còn được gọi với các tên: Cô Chín Giếng; cô Chín Sòng sơn; Cô Chín Thượng ngàn; cô Chín Âm dương ( âm dương linh từ). Tuy tên gọi khác nhau nhưng chỉ là một cô; nơi giáng ngự khác nhau nên có tên khác nhau; cô giáng ở thượng ngàn thì gọi là cô chín thượng ngàn; ở Suối thì là cô chín giếng …v…v…

Cô Chín khi ngự đồng mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai; có khi cô múa quạt tiến Mẫu; múa cờ tiến Vua; cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa; rồi lại múa cánh tiên .Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật : Nón đỏ hài hoa vòng hồng để dâng cô đều được cô chứng minh .Tiên cô là 1 trong tứ vị thánh cô chấm lính nhận đồng.

CÔ CHÍN CỬU TỈNH; CÔ CHÍN GIẾNG

Cửu: Chín; Tỉnh: Giếng; Cửu tỉnh = Chín Giếng

Đền Chín Giếng (hay còn gọi đền Cô Chín) nổi tiếng linh thiêng nhất nhì xứ Thanh; trước thuộc địa phận phường Bắc Sơn; thị xã Bỉm Sơn; tỉnh Thanh Hóa. Đền Cách đền Sòng 1km về phía đông; ngược dốc rồi rẽ phải chừng 200m là đến chân đền Cô Chín.

Tên của ngôi đền bắt nguồn từ Chín miệng giếng thiêng quanh năm đùn nước không bao giờ cạn dưới mặt dòng suối tự nhiên chảy qua đền Sòng và đền Chín Giếng. Người dân trong vùng tin rằng; Trong số Chín giếng; miệng giếng thứ chín sâu nhất quanh năm đùn nước là nơi Cô Chín đang ngự.

Tích xưa kể lại Cô Chín là con gái thứ Chín của Ngọc hoàng Thượng đế. Cô là một tiên cô giáng trần; trước cô bán nước ở cổng đền Ba Dọi; từng theo hầu mẫu Sòng. Ban đầu những kẻ người trần mắt thịt không tin; nghĩ cô là yêu quái nên quở trách; đánh đuổi và tìm mọi cách diệt trừ. Vì tức giận nên cô đã về tâu với thiên đình cho thu giam hồn phách rồi hành cho dở dại dở điên; không những vậy; cô “làm cho trăm trứng hiểm nghèo/ khi lội dưới suối khi trèo lên cây”. Với phép thần thông quảng đại lại có biệt tài xem bói nghìn quẻ; trong những năm chinh chiến loạn lạc; cô đã phò vua giúp nước bằng cách tiên đoán trận mạc; nhờ đó trăm trận trăm thắng. Với công lao to lớn; vua đã truyền dân lập đền thờ cô; trước đền có Chín miệng giếng tự nhiên do cô cai quản.

Ngày tiệc cô Chín Giếng 9/9 âm lịch

CÔ CHÍN SÒNG SƠN

Cô Chín Sòng sơn được thờ tại Đền Sòng Sơn; theo truyền thuyết xưa kể lại cô Chín là một cung nữ trên thiên đình; do làm rơi vỡ chiếc chén ngọc; Ngọc Hoàng giáng xuống hạ giới theo hầu Thánh Mẫu Liễu Hạnh.

Ngày tiệc cô Chín Sòng Sơn 19/9 âm lịch.

Xem thêm: Thân Thế Cô chín Sòng Sơn và lịch sử đền Cô chín

CÔ CHÍN THƯỢNG NGÀN ( CÔ CHÍN TÍT MÙ)

Khác với cô chín Giếng ở đồng bằng; cô chín Tít mù ở thượng ngàn. Cô có tài trị bệnh bằng nước Suối. Tuy nhiên ít người hầu về giá cô.

Đền cô lập ở Tít mù; Đồng mỏ; trên đường lên Chầu 10 mỏ ba. Ngôi Miếu nhỏ có suối nước thiêng; ai kêu cầu cô về in bóng trên nước Suối; đầu quấn khăn tía; có người dâng cô nón đỏ; có người dâng cô nón xanh để xin thuốc chữa bệnh. Ngoài ra Cô chín thượng ngàn còn được thờ tại Đền Và ( nơi thờ Đức thánh Tản viên sơn thánh).

Cô giáng vào Lê Triều; cô Chín còn hiển linh báo cho một người đào được vàng sau Đền cô; sau này người này phát tâm xây dựng vào Đền cô.

Thông thường cứ đến tết dân địa phương lại đi lễ Đền cô; sau đó vào lễ Chầu 10.Khi ngự đồng Cô chín thượng mặc áo như Chầu đệ nhị thượng ngàn; nhưng là áo ngắn vạt; chít khăn củ ấu. Cô chính là nữ tướng giúp Chầu 10 đánh giặc.

CÔ CHÍN ÂM DƯƠNG

Cô Chín Âm Dương được thờ tại Âm Dương Linh Từ. Địa chỉ: xã Phú Long ; huyện Nho Quan; Ninh Bình. Dân trong vùng thường gọi cô là Cô bé âm dương.

Trong đại chiến Sòng Sơn; quân lính bị thương rất nhiều và được đưa về Nho quan; Ninh Bình. Vua cha thấy vậy liền sai Cô Chín xuống luyện thuốc cứu binh lính. Nước cô chín luyện là lấy ở giếng gần đấy; chính là cái giếng có Chín mạch nước nối liền với đền cô Chín Sòng Sơn. Khi xong việc; cô thác hóa về trời. Binh lính và dân chúng đội ơn nên lập đền thờ phụng. Do chiến tranh tàn phá; đền và giếng bị san lấp. Hiện nay ngôi đền được xây lại cách đấy khoảng 200m. Ai có duyên với Cô; cô cho nước tại giếng nước âm dương linh thiêng để chữa bệnh.

Từ đền Đồi ngang đi lên Phố cát khoảng 3km đến Thôn 5; xã Phú Long. Các bạn hỏi thăm đường đi Cúc Phương ( khoảng 18 km đến Cúc Phương ). Các bạn đi thẳng; khi nào gặp ngã 3 to nhất thì rẽ tay trái và đi thẳng ( sẽ đi qua 1 doanh trại quân đội ). Đi khoảng 3 – 5km là đến Đền thờ cô Chín Âm dương. Nhiều người sát cửa Cô; được cô báo về nhưng không biết đường về. Ad post thông tin lên mong là hữu ích với các bạn.

CÔ CHÍN THƯỢNG THIÊN

Theo Truyền thuyết Cô Chín Thượng thiên theo hầu Mẫu Tây Thiên; cô được thờ tại Đền Cô Chín Thượng Thiên ( cạnh Đền Mẫu Tây Thiên); và tại 1 Đền đi qua Đền Chầu Mười.

Xem thêm: Đền Cô Chín Tây Thiên

LÊ HỒNG THÁI