Chúa Cà Phê là ai ?

Chúa Cà Phê được mệnh danh là một Chúa Bói người Nùng. Đền Chúa Cà Phê nằm ở gần ga Phố Vị – Hữu Lũng – Lạng Sơn. Đền thờ Chúa Cà Phê có từ bao giờ; hay sự tích thân thế về Chúa thì hiện nay chưa có một tài liệu nào tin cậy.

Hiện nay; đường đến Đền Chúa Cà Phê rất dễ dàng; xe ô tô đi rất tốt không như trước đây. Ngôi đền vẫn giữ được dáng cổ và khá uy nghi.

Về thân thế Chúa Cà Phê; trang hatvan cho rằng:

“Chúa Cà Phê là bà chúa bói người Nùng từ thời thượng cổ (chưa có tài liệu nào ghi chính xác là Chúa Cà Phê giáng hạ dưới thời nào); chỉ biết rằng trong các vị Chúa Bói trên ngàn; bà là người có nhiều quyền phép nhất (có một số quan niệm cho rằng Bà Chúa Cà Phê là Bà Tổ Chúa Bói; tức là bà chúa bói đầu tiên của nước Việt ta); tuy nhiên bà lại sống ẩn dật trong núi; không xuất thế vậy nên ít người biết tới bà; vậy nên bà vẫn phải thỉnh sau Tam Vị Chúa Mường.

Tôi cho rằng: Chúng ta nên coi Chúa Cà Phê là một trong các chúa bói lâu đời nhất Việt Nam thì đúng hơn bởi Chúa Nguyệt Hồ cũng được coi là chúa bói; trong khi Chúa Nguyệt Hồ có từ thời Hùng Vương và ngoài ra còn một số chúa bói khác được thờ ở nhiều nơi khác. Coi Chúa Cà Phê là Bà Tổ Chúa Bói là còn thiếu cơ sơ. Tuy vậy; ta vẫn phải công nhận Đền Chúa Cà Phê là một ngôi đền thiêng.

Người viết xin gửi một số thông tin khác để các bạn tham khảo thêm dưới đây:

Tại sao Chúa lại có tên là Chúa Cà Phê

Cà Phê là tên loài cây do người Pháp đưa vào trong thời gian người Pháp xâm lược Việt Nam. Như vậy tên Cà Phê mới có cách đây chừng 200 năm. Vậy tên Đền là Cà Phê không phải là tên cổ xưa.

Có ý kiến cho rằng: Trước đây; người Pháp cho trồng thử cây Cà Phê ở vùng này. Cà phê mọc không nổi còn công nhân thì ốm đau; tai họa liên miên. Lo sợ không biết vì sao; công nhân đã đến kêu lễ tại một miếu nhỏ vô danh trong khu rừng cà phê. Do cầu đâu được đó; thấy miếu linh thiêng nên công nhân đã góp tiền của xây dựng miếu thành đền. Kể từ đó; đền được gọi là đền Chúa Cà Phê.

Tại sao Chúa Cà Phê được gọi là Chúa Bói

Còn tại sao Chúa Cà Phê được coi là chúa bói thì cũng thực sự chưa có tài liệu nào xác nhận chính xác mà chỉ là tương truyền. Có ý kiến cho rằng nơi xưa; tại đền Chúa cà Phê có một người xem bói rất giỏi và người đó nói rằng được ăn lộc của Chúa Cà Phê nên mọi người gọi Chúa Cà Phê là Chúa Bói.

Chúa cà phê có hay ngự hầu không

Trang hatvan cho biết: “Chúa Cà Phê không hay về ngự đồng như Tam Vị Chúa Mường; nhưng nếu có đại tiệc mở đàn Chúa Bói thì người ta cũng hay thỉnh Chúa Bà về. Khi giáng đồng chúa thường mặc áo đen (có nơi hầu Chúa lại mặc áo xanh hoặc áo vàng; tuy nhiên khá ít người hầu chúa mặc màu áo như vậy); chúa về đồng cũng múa mồi”.

Có một hai câu khi thỉnh chúa như:

“ Hách danh Chúa Bói Cà Phê

Lên chơi Phố Vị; trở về Tam Thanh”

Có còn chúa bói nào ngoài Chúa Cà Phê không

Ngoài Chúa Cà Phê thì Chúa Nguyệt Hồ còn được gọi là Chúa Bói Nguyệt Hồ. Về Chúa Bói Nguyệt Hồ xin các bạn xem tại đây: Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ và đền Nguyệt Hồ – Điểm du lịch Văn hóa tâm linh.

Lê Hồng Thái.